Proust Etkisi

Mekandaki iç mimari somut elementler kadar ilk başta görünür olmayan diğer etkenler de bir o kadar önemlidir. Bir ortam içerisinde duyularımızı uyaran deneyimler, ünlü yazar Proust’un da deyimiyle geçmişteki hatıralarımızla bağlantı kurmamızı sağlayarak daha akılda kalıcı bir hale gelir. Proust kavramı, duyusal belleğimizde bulunan geçmiş deneyimlerimizi, aynı duyusal ortama maruz kaldığımızda yeniden zihnimizde canlandırabileceğimize işaret eder. Duyusal belleği kokular, tatlar, sesler, dokular gibi ögeler oldukça etkili bir şekilde tetikler. Bunların içinde koku oldukça büyük bir önem taşır. Kokular beyne doğrudan iletilir ve anılarımızla bağlantılı olarak deneyimlenir. Kokular aracılığı ile hafızamızda canlandırabildiğimiz anlar bulunur, çünkü bunlar koku belleğine görsel ve işitsel bilgilerle beraber kaydedilmiştir.  Psikolojik yönlendirmeler yapılırken de kokuların etkilerine başvurulabilir. Örneğin; yasemin, lavanta, sandal ağacı gibi kokular dinginlik ve stres azaltıcı bir yönde etkilerken limon, portakal gibi meyve kokuları ortamın daha enerjik ve yenilenmiş algılanmasına yol açar.

Dolayısıyla bizleri bir anda bir yerden alıp başka bir yere götüren ortamdaki kokular, tatlar, sesler, görsel hatırlatmalar o ortamla iletişim kurabilmemiz ve oraya ait hissetmemizde büyük bir rol oynar. Doğru kullanıldığı takdirde kullanıcıyı mekanla birbirine bağlayan Proust etkisi, fonksiyonun gayesi doğrultusunda güçlendirilmelidir.

Proust Etkisi Nedir?

Mekandaki iç mimari somut elementler kadar ilk başta görünür olmayan diğer etkenler de bir o kadar önemlidir. Bir ortam içerisinde duyularımızı uyaran deneyimler, ünlü yazar Proust’un da deyimiyle geçmişteki hatıralarımızla bağlantı kurmamızı sağlayarak daha akılda kalıcı bir hale gelir. Proust etkisi, belirli bir koku, tat, ses ya da dokunun aniden zihnimizde geçmişte yaşadığımız bir hatırayı canlandırdığı durumdur. Bu kavram, Fransız yazar Marcel Proust’tan gelmektedir. Proust, başyapıtı Kayıp Zamanın İzinde adlı eserinde, madlen kurabiyesini çaya batırdığında çocukluk anılarının birden zihninde belirdiğini aktarır. Bu olay, hafızanın duyusal uyarıcılarla nasıl tetiklenebileceğine dair psikoloji ve nörobilim alanlarında önemli bir referans haline gelmiştir. Peki, Proust ne demek ve bu etki hayatımızı nasıl şekillendiriyor?

Proust Etkisi Nasıl Çalışır?

Proust etkisi, beynimizin duygusal işlevlerinden sorumlu amigdala ile hafıza merkezi hipokampus arasındaki sıkı bağlantıya dayanmaktadır. Özellikle kokular, bu süreçte önemli bir rol oynamaktadır. Zira kokular, doğrudan bu beyin bölgelerine iletilir ve güçlü anı çağrışımları yaratır. Bu sebeple, bir yerde karşılaştığınız yasemin, lavanta, limon ya da sandal ağacı gibi kokular, daha önce bu kokularla birlikte deneyimlediğiniz anıları bilinçaltınızdan hızlı bir şekilde ortaya çıkarabilir. İşte bu durum, mimari ve iç mekân tasarımlarında kullanıcı deneyimini geliştirmek amacıyla sıkça kullanılmaktadır.

Günlük Hayatta Proust Etkisi Örnekleri

Günlük hayatımızda bir müzik parçası, çocukken tattığımız bir lezzet, eski bir kitabın kokusu ya da güneşli bir günde işittiğimiz deniz sesi; aniden bizi geçmişteki anılara götürebilir. Marcel Proust’un edebi yaklaşımında da görüldüğü üzere, bu etkiler bizi yalnızca hatıralara değil, aynı zamanda o andaki duygusal durumumuza da geri döndürebilir. Proust'un kitapları ve Proust sözleri, hafızanın derinlikleriyle ilgili değerli ipuçları sunmaktadır.

Dolayısıyla bizleri bir anda bir yerden alıp başka bir yere götüren ortamdaki kokular, tatlar, sesler, görsel hatırlatmalar o ortamla iletişim kurabilmemiz ve oraya ait hissetmemizde büyük bir rol oynar. Mekan tasarımında doğru şekilde uygulandığında, Proust etkisi kullanıcıyı o çevre ile duygusal bir bağ kurmaya yönlendirebilir. Bu da yalnızca estetiği değil, duygusal deneyimi de arayan bir mimari yaklaşımı ön plana çıkarır.

Ofis ortamını en güzel şekilde oluşturabileceğiniz makam takımları, çalışma grupları ve toplantı masaları için Akalın’ın ürünlerini keşfedin!